طراحی فضای سبز

زمین، سطح پایه

در معماری، سطح زمین به عنوان نگهدارنده تمامی عناصر است، همانگونه که توپوگرافی و نقاط ارتفاعی به همراه شرایط اقلیمی و جغرافیایی فرم ساختمان ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد، در طراحی فضای سبز نیز جز این نخواهد بود با این تفاوت که انسان تعیین کننده فرم اصلی گیاهان نیست و ناچار است باتوجه به معیارهای زیبایی شناختی از ترکیب عناصر سخت معماری و عناصر زنده (گیاهان) منظری بدیع به وجود آورد.

شاید یک معمار سنتی فکر کند که بهترین راه برای احداث ساختمانی بلند مرتبه ناچار است که یک تپه را از میان بردارد اما یک معمار منظر متبحر یا مهندس طراحی محیط و فضای سبز حاذق هرگز به خود اجازه نمی دهد که خصوصیات و ویژگی های طبیعی را فدای خودخواهی انسان سازد. او به گونه ای طرح خود را انتخاب خواهد کرد که از همه ظرفیت های طبیعی به نحو مطلوب بهره مند گردد.

 بنابراین طراحان فضای سبز مجاز نیستند سطح زمین را بتراشند مگر آنکه در شرایط سایت به گونه ای باشد که به این عمل شدیدا نیاز باشد- به عنوان مثال خطر ریزش و لغزش وجود داشته باشد -  و در این حالت نیز سعی می شود عناصر بکار رفته ویژگی های طبیعی و توپوگرافی زمین را تحت تاثیر خود قرار ندهد بلکه همگون با عناصر پیرامونی باشد دلیل دیگر این است که تراشیدن زمین به منزله از بین بردن خاک سطح الارض یا خاک زراعی است از بین رفتن این خاک گاهی ممکن است حتی با صرف هزینه های سنگین قابل جبران نباشد، فراموش نباید کرد که عنصر اصلی طراحی فضای سبز گیاهان هستند.

طراحی فضای سبز پایدار یعنی استفاده از زمین (سطح کف) و همه عناصر بوم آورد به عنوان مهم ترین عناصر اصلی فضا که به وسیله فرم، رنگ، شکل، بافت و شدت ایجاد زمینه بصری دربرابر سایر عناصر، حدود یک فضا را تعریف می کنند.

سطح کف همیشه از عناصر طبیعی تشکیل نمی شود بلکه گاهی استفاده از مصالح سخت نیز اجتناب نا پذیر است سطوح جمع کننده در یک پارک یا سطح مسیرها را نمی توان از طرح تفکیک کرد بنابراین در هر فضایی که سطح سخت کاربرد دارد بافت و وزن مخصوص مصالح کف بر کیفیت عبور و رضایت مندی آدمی تاثیر می گذارد بنابراین شما نمی توانید از استانداردهای کف سازی که در معماری به کار می رود بی نیاز باشید، از طرف دیگر سطوح کف استخوان بندی اصلی طرح را نیز مشخص می کنند.

وقتی آدمی در یک فضا قرار می گیرد سطوح دیوارهای خارجی، آن فضا را از فضای مجاور جدا می کند برای درک بهتر موضوع خود را در یک سطح چمن سرسبز که توسط درختان حاشیه آن احاطه شده است تصور کنید، درختان سطح عمودی فضا را تعریف می کنند هرچه فاصله درختان کمتر باشد سطح از استواری بیشتری برخوردار است اگر فاصله دو درخت بیشتر از سایرین باشد یک باز شو را تعریف می کند و فرصتی دیدگانی برای بررسی فضای مجاور را ایجاد کرده است بنابراین کمیت درختان کیفیت هر بازشو را در فضای سبز تعیین خواهد کرد، چگونگی تعریف هر بازشو به نوع برخورد مورد نیاز طراح بستگی دارد می توان آن را به گونه ای ایجاد کرد که بیننده را به فضای مجاور فرا بخواند یا او را به اهمیت فضای دیگر توجه دهد.

همان طور که بیان شد سطح سقف در فضای سبز تفاوت آشکاری با سطوح بالاسری در معماری دارد آسمان سقف اصلی در فضای سبز است اما سطوح بالاسری در فضای سبز مانند معماری می تواند به شکلی ایجاد گردد که کیفیت نور و آکوستیک را در درون فضا کنترل نماید و یا بالا و پایین رفته تا مقیاس فضا را عوض کند.

در زندگی شهرنشینی و فقدان زمین شهری برای ایجاد فضای سبز نوعی دیگر از سطح را هویت بخشیده است (پشت بام های سبز).

باغ بام ها، بی تردید نیاز زندگی امروزند کیفیت فضای آنها متفاوت از سطوح طبیعی است بنابراین از همان ابتدا که پی بنا ریخته می شود باید به عنوان عناصر اصلی حفاظت کننده بنا، مورد توجه قرار گیرند، اگر شما قصد احداث یک باغ بام را دارید فراموش نکنید محاسبه دقیقی از میزان مقاومت سازه های باربر به عمل آورید، علاوه بر آن سطح بام به عنوان بخشی از طراحی قابل رویت، می تواند اثر مهمی در فرم و ترکیب ساختمان داشته باشد.

پس از مطالعه این مطلب بررسی کنید سطوحی که در فضای سبز با آن برخورد می کنید از چه خصوصیات فیزیکی برخوردارند و این خصوصیات چه تاثیرات بصری از خود برجای می گذارند؟ آیا این سطوح توانسته اند فضا را به گونه ای تعریف کنند که در ذهن ماندگار شود یا آنکه بدون هدف گسست های پی در پی بصری را به وجود آورده و سبب آشفتگی ذهنی بیننده را فراهم می آورند.

برای تحلیل بهتر موضوع به پارک ساعی، پارک لاله و رازی تهران مراجعه کنید در پارک رازی تفاوت های فاحشی را در سطوح بکار رفته با پارک ساعی و لاله مشاهده خواهید کرد، بافت، شدت، مقیاس و اندازه سطوح در پارک رازی واکنش های متفاوت و ناخواسته ای را به شما تحمیل می کند که ممکن است حاصل آن تجربه ای خوشایند یا ناخوشایند باشد، گر چه پارک لاله در مقایسه با پارک ساعی از تفاوتهای ساختاری پایه برخوردار است که ناشی از تاثیرات بصری سطوح عمودی و افقی بکار رفته در آنهاست اما می توان در هر دو مثالهای خوبی از تاثیرات سطح را مشاهده کرد 

موفق باشید . لطفا نظر خود را در باره این مطلب بنویسید.