سنندج - به دیدنش می ارزد

روزگار غریبی است که مرا یاد این شعر می اندازد: 

دوستی با هرکه کردم خصم مادر زاد شد 

آشیان هر جا گرفتم لانه صیاد شد 

آن رفیقی که با خون جگر پرورده ام 

پای کشتن مردنم بی مروت جلاد شد 

خلاصه این که سالها قبل زنگ تلفن آخرهای شب در محل کارم (مجله پیام سبز) به صدا در آمد و مقدمه دوستی من با او شد،  دوستی پیدا کردم که فکر می کردم یعنی ادعا داشت و من هم تا وقتی عکس ادعایش برایم ثابت نشده بود همیشه به دوستی با او افتخار می کردم. 

امروز از او جدا شده ام ... 

انسان ها واقعا غیر قابل پیش بینی هستند و تا وقتی شرایط امتحان پیش نیاید آن روی سکه را به درستی نشان نمی دهند و به عنوان یک تجربه  ممکن است هیچگاه شرایط روز گذشته آدمی با فردای عمل او کاملا یکسان نباشد شاید هم  متضاد باشد و این دوست گذشته نیز عاقبت تو زد از آب در آمد و بگذریم  

اما از زیبایی های ایران بگویم:

سفری کاری پیش آمد به اتفاق همسر و فرزندانم به سنندج   رفتیم.  

سنندج و آبیدر زیبا و شهری که شبهای بی نظیر آن را باید تنها از آبیدر مشاهده کرد. 

افسوس که ریز گردها نیز روزهای غم آلودی را به وجود آورده است  

سنندج شهری است که مثل کردها آرام اما در دل غوغایی از شور زندگی و عشق به همراه دارد ، دستهای آزادی همه را به آغوش خود فرا می خواند اما هر چه بیشتر به آن نگاه کردم بیشتر دانستم که غمی پنهان در چهره دارد و خیلی چیزها که کم دارد و تنها باید کرد بود تا فهمید که کدام کاستی هاست که این چنین او را به تفکر و اندیشه وا داشته است. 

راستی در سنندج دو بار اذان می گویند یکبار برای شیعه ها و یکبار هم برای اهل تسنن اما رنگ اذانشان هم با هم فرق دارد شاید اگر خوب بو کنی یکی خوش بو تر است برازنده قامت کردها که وقت نماز به لباسشان می چسبد. 

آسمان سنندج همه جوره دو تایی است ستاره هایش شبها در آسمان می درخشند و سنندج با چراغ خانه هایش هم ، حتی شبها چنان غرق سنندج می شوی که آسمانش را هم از یاد می بری . 

توی آبیدر میدانگاهی است که مجسمه ای در آن نصب شده است که نی می نوازد اما نی اورا برداشته اند تا صدایش درنیاید اما همین که به او نگاه می کنی برایت می خواند: 

بشنو از نی چون حکایت می کند  

از جدایی ها شکایت می کند ...  

باور کنید سنندج تکه ای از آسمان است باور ندارید به مظلومیتش سفر کنید 

عجیب بود که راننگان به هم با صبر و حوصله راه می دهند ، بیشتر پیکان می بینی که بوق های ناهنجار روی ماشینها سوار کرده اند اما به ندرت بوق می زنند. از راننگی در سنندج لذت خواهید برد و صبوری کردها شما را به تعجب وا می دارد.  

راستی جمعه ها به سنندج نروید همه جا تعطیل است ممکن است همه به آبیدر رفته باشند ، از غروب پنجشنبه تا سحر روز شنبه ابیدر جای سوزن انداختن نیست.  

چند تا ازتصاویر زیبای آبیدر را برای شما قرار داده ام

 

 

 

 چشم انداز شهر از آبیدر بسیار زیباست 

اگر غبارهای عربی نباشد زلالی شهر چشم شما را خیره می کند  

 

 

مجسمه آزادی

گلفوژ و روش اجرای بستر اولیه-فوندانسیون

فونداسیون ها

فونداسیون برای هر نوع سازه حایل دارای اهمیت اساسی می باشد، که نقش اصلی را در استحکام سازه ایفا می کنند. شکل زیرمیانگین عمق نفوذ یخبندان در ایالات متحده را نشان می دهد - متاسفانه در کشور ما این نقشه توسط سازمان های متولی هنوز تهیه نشده است و باید توسط مشاوران و پیمانکاران تهیه شود-  البته کارشناسان شهرداری، مهدسان مشاور و پیمانکاران محلی از عمق نفوذ یخبندان آگاهی کامل دارند و می توان از دانش و تجربه آن ها نیز استفاده کرد.

فونداسیون ها برای سازه های حایل صلب باید طوری تنظیم شوند که پی در زیر خط یخبندان، و بالای پاشنه پی، روی خط یخبندان قرار گیرد. فونداسیون های سازه حایل انعطاف پذیر، اگر بر روی یک زیراساس که خوب زهکشی شده و با ظرفیت تحمل بار مناسب ساخته شده باشند، نیازی ندارند که در زیر خط یخبندان تنظیم شوند.

گلفوژ و دیوار حایل سبز نیز با توجه به نوع دیوار نیاز به فوندانسیون ندارند و تنها کافی است بستر به خوبی مورد بررسی قرار گرفته و از نظر امکان نشست مطالعه شود و سپس به عمق حداکثر 20 سانتی متر بتن با عیار 150 تا 200 بسته به مکان برای ایجاد سطحی صاف و یک دست (عرضی و طولی) به عنوان بستر گلفوژ ایجاد گردد.

د پایان مطلب این قسمت به عنوان نمونه تعدادی تصویر از ایجاد بستر برای ایجاد دیوار حایل با گلفوژ قرار داده ام اما باید توجه کرد که هر گونه فوندانسیون بر حسب شرایط اجرایی تفاوت دارد و باید از مهندسین عمران با تجربه و خبره و همچنین مهندسان زمین شناسی مشورت گرفت.

 

شکلمیانگین عمق نفوذ یخبندان برحسب اینچ در ایالات متحده

[Charles W. Harris & Nicholas T. Dines, 1998]

 تمام فونداسیون ها باید بالای سطح ایستابی باشند. برای تعین نوع تیپ فونداسیون مناسب باید با یک مهندس سازه مشورت نمود. برای آشنایی با حداقل نیازهای لازم فونداسیون ها و پاشنه پی ها در جایی که مقدور باشد، از کدهای ساختمانی محلی استفاده نمایید.

 وسایل زهکشی

کجی، برآمدگی یا نامیزانی سازه های حایل ممکن است در نتیجه ضخامت نامناسب دیوار باشد، ولی اغلب به وسیله تجمع و افزایش فشار آب در پشت سازه و یا توسط واکنش یخبندان یا آب شدن یخ در اقلیم های سرد به وجود آید. فشار هیدرواستاتیک آب می تواند در بالا یا پایه دیوار در زمانی که رواناب سطحی به پشت سازه حایل می رسد یا زمانی که  آب زیرزمینی از میان خاک در پشت یا زیر سازه تراوش کند، باعث ایجاد اشکال شود.

رواناب سطحی باید از بالا و پی دیوار دور شود. همچنین باید از نفوذ به درون خاک توسط نصب یک آب بند رسی در زیر چمن یا ، جایی که تمرکز سنگین رواناب وجود دارد، توسط ساخت یک آبرو نفوذ ناپذیر یا کانال زهکشی در پشت دیوار(شکل 8 - 2) جلوگیری شود. آب نفوذ کرده به درون خاک را می توان توسط استفاده از خاکریزهای دانه ای متصل به آبرو در میان نمای سازه، یا اگر ممکن باشد توسط لوله زهکش منفذدار متصل به دهانه آبگیرکه به خارج از سازه هدایت می شود، متوقف کرده یا به خارج از سازه منتقل نمود. آجر رسی، بتن متخلخل، یا پلاستیک منفذدار، برای این هدف استفاده می شوند. در مسیریابی چنین وسایلی باید از نقاط پست، در جایی که آب می تواند در پشت سازه حبس شود، اجتناب کرد. [Seele, ElwynE., 1957]

1- ابتدا بستر را مورد مطالعه قرار دهید

2- به وسیله غطک تراکم لازم را در بستر به وجو آورید

3-  سعی کنید بر اساس نقشه از پیش طراحی شده پیش بروید

4- برای اجرای گلفوژ نیاز به سطحی تراز هم در عرض و هم در طول نیاز دارید بنابر این به وسیله دوربین یا به وسیله شلینگ تراز و تراز این مهم را بررسی کنید.

استاد با دقت تمام هر گلفوژ را تراز می کند و برای افزایش دقت کار از دو ریسمان کار بهره می برد.

به مقطع توجه کنید

تصویر پارانوما از محل اجرا - هدف:

• تثبیت دیواره
• حفظ درختان موجود
• اجرای دیوار حایل با استفاده از گلفوژ
• ایجاد فضای سبز
• افزایش سطح زمین بالا دست

فضای موجود قبل از اجرا

مشخص کردن خط کار

ایجاد سطحی یکدست و کوبیدن بستر

نصب ژئوگرید

شما می توانید از ژئو گرید یک طرفه یا دو طرفه استفاده کنید

ایجاد زهکش: لوله پولیکا به لوله زهکشی که در پشت کار شده متصل است .

لوله زهکش باید استادارد و بر اساس دبی حداکثر خروجی انتخاب شود و به وسیله ژئوتکستایل لفاف

برای ایجاد بستر و سطح اولیه از بتن عیار 150 تا 200 استفاده کنید در صورت قالب بندی از عیار بالاتر در سرزمین هایی که یخبندان دارد بهره ببرید .

در سطوح شیبدار ، در طول به وسیله ایجاد پله، سطوح تراز به وجود آورید- طول پله اهمیتی ندارد به دو تصویر زیر توجه کنید:

وضع اولیه مکانی آلوده بود و پس از اجرا به صورت زیر در آمد که در صورت کاشت گیاهان فضایی مفرح برای شهروندان کرجی به وجود آورد .

پایان عملیات اجرایی

در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر با من تماس بگیرید:

09123497257

علت آتش زدن کاه و کلش و راهکار مقابله با آن

حذف عمل آتش زدن از آن جهت برایم حائز اهمیت است که از آثار زیان بار آن اطلاع نسبی دارم و در بازه زمانی 6 سال نتیجه تاثیر آن را در افزایش دما - قبل از و بعد از آتش زدن - مورد بررسی قرار دادم البته فقط برای مطالعه خودم و با ابزار ابتدایی نه به صورت حرفه ای و با ابزار دقیق .  

مطالعه من میانگین 5 تا 6 درجه افزایش دما را در ارتفاع 1.5 متری  در سایه نشان می داد علاوه بر اینکه تنفس در آن دوره به سختی انجام می گرفت و دید نیز محدود می شد و سوزش چشم و آبریزی بینی در اغلب کودکان روستایی که نزدیک کانون آتش زندگی می کردند مشاهده می شد. 

من شایستگی اظهار نظر -هم در زمینه کشاورزی و هم در زمینه پزشکی - ندارم به همین علت سعی کرده ام مطالبی را که مفید می دانم جستجو و تکثیر کنم ، از آنجا که در اغلب موارد دسترسی به نویسنده میسر نیست بدین وسیله از این بزرگواران کسب اجازه می کنم، مطلب زیر نیز از سامانه جهاد کشاورزی استان مرکزی انتخاب شده است: 

مهمانه اسدی راد

مهندس ناظر مرکز خدمات و ترویج کشاورزی ایبک آباد

دلیل اصلی روی آوردن کشاورزان به آتش زدن کاه و کلش گندم و جو کنترل آفات و علف های هرز, پاک شدن سریع زمین از بقایای گیاه قبلی و آسان شدن عملیات شخم برای محصول بعدی است ولی لازم به ذکر است به کار بردن تناوب زراعی صحیح واستفاده مناسب از سموم نتیجه ای بسیار مطلوب تر دارد. همچنین می توان با یک برنامه ریزی صحیح و استفاده مناسب از ماشین آلات نسبت به مدیریت بقایا اقدام کرد بدون آنکه آنها را سوزاند. روش سوزاندن بقایا در کنار مزیت هایی چون کنترل علف های هرز و حشرات (که روش هایی دیگر نیز برای کنترل آنها وجود دارد) معایبی دارد از جمله:

- خارج شدن عناصر غذایی موجود در آنها به شکل گاز از قبیل گوگرد و ازت, کربن و در نهایت موجب فقیر شدن خاک از نظر عناصر می شود.

- از بین رفتن موجودات زنده مفید مخصوصا کرم خاکی در اثر تولید گرمای زیاد ودر نهایت موجب از بین رفتن ساختمان خاک و شرایط مساعد برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان می شود.

- سخت تر شدن خاک در اثر گرما و ایجاد سله که مانع از جوانه زدن بذرها و استقرار بوته ها و گسترش ریشه در خاک می شود.

- خاک در معرض فرسایش شدید آب و هوا قرار می گیرد و با از بین رفتن لایه های خاک زنده زمین زراعی قدرت حاصلخیزی و تولید محصول خود را از دست می دهد.

-با کاهش مواد آلی ,گیاهان زراعی تحمل خود را در برابر آفات, بیماریها, خشکی, گرما و سرما از دست می دهند.

آلودگی هوای اطراف

با توجه به مضرات حاصل از سوزاندن بقایای گیاهی به خصوص کاه و کلش که به منظور آماده سازی زمین برای کشت دوم انجام می پذیرد به نظرمی رسد احیای فن آوری و مدیریت بقایای گیاهی به عنوان یکی از راهکارهای مهم درجهت حفظ پایداری اکولوژیک مزارع ضروری باشد.از جمله فن آوری های موفق می توان به سیستم خاک ورزی حفاظتی اشاره نمود. در این خاکورزی ها که شامل روش های بدون خاک ورزی و خاک ورزی حداقل نیز می گردد , بقایای گیاهی در سطح خاک به طور کامل یا جزئی باقی می ماند و با این عمل بسیاری از مضرات سوزاندن بقایای گیاهی به خصوص کاه و کلش تخفیف می یابد.

مخلوط کردن بقایای گیاهی با خاک دارای مزایایی است از جمله:

کاه و کلش گندم و جو پس از پوسیدن در خاک موجب افزایش عناصر غذایی به صورت بسیار قابل استفاده برای گیاهان زراعی شده و در نهایت باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی می گردد.
پوسیدن کاه و کلش در خاک موجب افزایش ماده آلی خاک شده و این ماده آلی سبب جذب بهتر عناصر غذایی توسط گیاهان می شود و در نهایت کارایی مصرف کودهای شیمیایی توسط گیاهان افزایش می یابد.

افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم باعث بیشتر شدن تحمل گیاهان نسبت به خشکی , گرما و سرما می شود.افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم ضمن تقویت رشد گیاهان زراعی موجب افزایش مقاومت آنها نسبت به آفات و بیماریها می شود.افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم و جو موجب بالا رفتن راندمان مصرف آب و در نهایت باعث کاهش دفعات آبیاری شده و از هدر رفت آب جلوگیری می کند.مخلوط شدن کاه و کلش گندم و جو با خاک و افزایش مواد آلی موجب استحکام ذرات خاک در برابر روان آب ها شده و در نهایت موجب کاهش شدت فرسایش خاک در اثر روان آب و بادها می شود.مصرف بی رویه کودهای شیمیایی ضمن افزایش میزان شوری خاک موجب از بین رفتن ساختمان خاک وسفت شدن خاک ها می شود. کاه وکلش گندم و جو پس از پوسیدن در خاک سبب کاهش اثرات سوء کود های شیمیایی می شود.افزایش مواد الی موجب نفوذ و گردش بهتر هوا و آب در خاک شده و شرایط مساعدی برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان زراعی و موجودات مفید فراهم می گردد.

آتش زدن کاه و کلش ۲

 

به گزارش برنا از فارس، ابراهیمی کارنامی، مدیر کل محیط زیست فارس با توجه به فرا رسیدن فصل گرما و افزایش دما در استان، آتش زدن کاه و کلش و پسمانده های برداشت غلات را در این روزها امری غیر بهداشتی و غیر زیست محیطی دانست واظهار داشت: متاسفانه گسترش روند آتش زدن کاه و کلش باقیمانده محصولات کشاورزی در بین زارعان از روی آگاهی یا بدون آگاهی از عواقب آن و تنها به منظور افزایش بهره وری مضرات جبران ناپذیری به محیط زیست، سلامت شهروندان و سلامت خاک وارد می کند.

وی در این باره افزود: این اقدام غیر بهداشتی علاوه بر تشدید آلودگی هوا منجر به از بین بردن عناصر زنده خاک نیز می شود که در نتیجه موجب وارد شدن ضرر و زیان به خاک و آب خواهد شد.
کارنامی اظهار داشت: در حال حاضر هماهنگی لازم با فرمانداری های محترم، دستگاه های ذیربط مانند جهاد کشاورزی و محیط زیست شهرستانهای استان فارس به عمل آمده و از این اقدام غیر زیست محیطی به شدت جلوگیری می کنیم انتظار دارد کشاورزان محترم و عزیز و به خصوص ساکنان مناطق مورد نظر از هر گونه آتش زدن کاه و کلش خودداری نموده تا موجبات برخورد قانونی با عوامل این اقدام فراهم نشود در حال حاضر با مقامات استانی نیز هماهنگی لازم به عمل آمده تا با کسانی که مبادرت به این کار می نمایند برخورد و تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.
وی در ادامه از زارعان و کشاورزان درخواست کرد: تا با به کارگیری تجهیزات و امکانات مناسب مانند تراکتور نسبت به زیر و رو کردن خاک و فرو بردن لاشه کاه و کلش ها به زمین در جهت افزایش بهره وری آن اقدام کنند.

ابراهیمی کارنامی همچنین گفت: با توجه به فرا رسیدن فصل برداشت گندم و جو کشاورزان بهتر است به منظور تامین علوفه دام، کاه و کلش باقیمانده را برای استفاده دامها جمع آوری و بسته بندی کنند و پس از چرای دام به منظور حفظ رطوبت و خاک اقدام به شخم نمایند، و از آتش زدن کاه و کلش باقیمانده در سطح خاک جداً خودداری نمایند. زیرا باعث کاهش مواد آلی و از بین رفتن موجودات ذره بینی مفید خاک و آلودگی هوا می شود.

وی تاکید کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با افرادی که اقدام به آتش زدن کاه و کلش می کنند، برخورد قانونی خواهد کرد و در این زمینه پرونده تخلف تشکیل و مجرمان به مراجع قضایی معرفی می شوند.

گفتنی است آلودگی هوا ناشی از آتش زدن کاه و کلش باعث تشدید مشکلات تنفسی، تندی ضربان قلب، فشار مراکز خون ساز بدن بویژه سلولهای مغز استخوان، تخریب زود رس گلبولهای قرمز به خاطر ترکیبات آلاینده اکسید کننده شده و همچنین عامل بروز سرطان ریه و تشدید بیماری های عفونی دستگاه تنفسی می شود.

آتش زدن کاه و کلش به جای مانده از جمع‌آوری محصولات

 

خبرگزاری فارس: هر ساله همزمان با فصل برداشت محصولات زراعی از جمله گندم و جو در اراضی کشاورزی ، کاه و کلش به جای مانده در مزارع توسط کشاورزان به آتش کشیده می شود که این امر باعث آلودگی هوای شهرها و روستاهای این شهرستان شده است.
ابراهیم حیدری رئیس اداره محیط زیست مرودشت اظهار داشت: با توجه به عدم وجود دستگاه سنجش آلودگی هوا در شهر به صورت دقیق میزان آلودگی قابل سنجش نیست.
حیدری افزود: آتش زدن بقایای کاه و کلش، از بین رفتن حاصلخیزی خاک، نابودی عناصر مفید زنده خاک، انهدام بافت خاک، کاهش ظرفیت نگهداری آب، به خطر افتادن سلامت عمومی مردم، رطوبت خاک و مرگ زمین را در پی دارد.
وی اضافه کرد: تولید گازهای زیان‌آور و گرمایش جهانی از دیگر عوارض این پدیده مضر انسانی است. رئیس اداره محیط زیست مرودشت ادامه داد: قبل از شروع فصل برداشت با هماهنگی فرمانداری و ادارات مرتبط همایشی در این زمینه برگزار و بخشداران و شوراها در این زمینه توجیه شدند و آمادگی لازم برای اطلاع رسانی وبرخورد با متخلفان احتمالی صورت پذیرفت و تعدادی از کشاورزان متخلف در چند روز اخیر به مراجع قضایی معرفی شدند.
وی با تاکید بر فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در این زمینه توسط رسانه‌ها و صدا و سیما، خاطرنشان کرد: متولیان این امر با آموزش کشاورزان و ارائه خدمات،با راهکار اجرایی برای حل این چالش چاره اندیشی کنند‌.  

این خبر را که خواندم یاد این افتادم که پس از برگشتن از شمال حتما در دو مورد مطلب بنویسم و از همه شما یاری بخواهم
 

اکنون فصل درو در اکثر شهرهای کشور در حال اتمام است ولی شیوه ای که به دلیل آفت های کندم در سالهای دور توصیه شده بود، با وجود شیوه های مدرن مبارزه تا کنون ادامه دارد. 

کشاورزان پس از جمع آوری و دروی گندم کاه ها را جمع آوری و باقی مانده کلش را برای راحتی شخم آتش می زنند که علاوه بر آلودگی شدید زیست محیطی تاثیر نامطلوبی نیز بر بافت خاک می گذارد و نیز جانوران و میکروارگانیسم های مفید خاک را از بین می برد. 

اکنون جامعه متخصصان کشور اعم از محیط زیست و کشاورزی باید برای این شیوه نادرست اندیشه کنند و کشاورزان تنبلی که آینده خود و سرزمین مادری را به مخاطره می اندازند را به ترک این عمل مضروادار  نموده و به استفاده از روش های مفید ترغیب کنند.  

چه باید کرد؟ چگونه می توان با این سنت غط مبارزه نمود؟ 

فکر می کنم دولت باید در این زمینه اقدامات اساسی تنبیهی را به عمل آورده و در کنار آن اطلاع رسانی ، آموزش و فرهنگ سازی اقدام کند. باید بررسی کارشناسی برای برآورد میزان خسارتی که این عمل به زمین های کشاورزی وارد می کند را به عمل آورد. 

برای آگاهی نسبی از میزان خسارت کافی است بدانیم که اگر برای ایجاد یک سانت خاک مرغوب کشاورزی در شرایط مطلوب اقلیمی حداقل 500 سال زمان نیاز باشد و خسارت به وجود آمده فقط تا عمق یک سانتی متری خاک را تحت تاثیر قرار دهد به نظر می رسد میزان خسارت صدها هزار میلیار تومان  شود و اگر با توجه به شرایطی که به هوا تحمیل می شود و آسیبی که از این محل به محیط زیست وارد می سازد و بررسی افزایش میزان مرگ و میر انسان ها و جانوران به ویژه بیماران ناراحتی قلبی، بی تردید رقم زیان از حد تصور خارج خواهد بود.  

به نظر می رسد با وجود هشدارها ، دولت هیچ برنامه عملی برای این معضل ندارد و یا اگر هست من بی خبر هستم لطفا با هم اندیش هم مرا آگاه کنید و هم برای این مشکل راه حل ارایه فرمایید

تصاویر دیدنی از فضای سبز

ین تصاویر نیاز به توضیح ندارد - امید که مقبول افتد ار خانم مهندس سمسار برای ارسال این تصویر هم سپاسگزار هستم 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

باغ بین المللی اکسپو

آقای مهندس نورزایی را سالهاست که ندیده ام و از ایشان خبر ندارم شاید به این طریق این عزیز دانشمند را بیابم ، پیشنهاد می کنم این سفرنامه را مطالعه کنید ایشان به زیبایی آنچه را دیده اند  در کاغد مجددا جان بخشیده اند و من نیز از ارایه تصویر خودداری کرده ام به بیان دیگر تصویر پردازی ایشان نیاز به تصویر ندارد- مطاله کنید و لذت ببرید

باغ بین المللی اکسپو، یک مدل طبیعی از مناظر زیبای کشور چین و 34 کشور جهان

عباس نورزانی

کارشناس ارشد مدیریت توسعه روستایی و معاون آموزشی مجتمع آموزش جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان

مقدمه

برای شرکت در یک دوره آموزشی در دسامبر 2004 به آکادمی جنگلداری یوننان² به شهر کوئمینگ، مرکز استان یوننان کشور چین عزیمت کردم. در طول قریب به 45 روزی که در این استان حضور داشتم، با برنامه های مختلف کشور چین در ارتباط با توسعه کشاورزی و روستایی این کشور و پروژه های مختلف آن آشنایی پیدا نمودم.

یکی از فعالیت های چشمگیر در این استان فعالیتهای جنگلداری است. جنگلداری شهری، یکی از انشعابات وزارت جنگلداری در این کشور می باشد که کار برنامه ریزی فضای سبز و ایجاد پارک در شهرها را نیز عهده دار است. زیباسازی و حفاظت از فضاهای متنوع و زیبای شهری زیر نظر این بخش صورت می گیرد. یکی از فعالیت های الگویی که نظر ما را بیشتر به خود جلب نمود، باغ بین المللی گیاه شناسی اکسپو در شهر کونمینگ بود که باتوجه به برنامه های اجرا شده و سوژه های مختلفی که در آن برای جلب توریست به کار رفته بود برای معرفی طی این گزارش برگزیده شد که مشروح آن تقدیم خوانندگان گرامی می شود، باشد که برای برنامه ریزان فضای سبز شهرها و همچنین مسئولین فعالیت های گردشگری به خصوص اکوتوریسم به عنوان یک الگوی خوب، مفید واقع شود و با مطالعه و کنکاش دقیق تر آن و بومی سازی این نوع فعالیت ها، زیبایی های منحصر به فرد مناطق مختلف کشورمان را به جلوه گاه های بی نظیر گردشگری تبدیل و به جهانیان معرفی نمایند.

آشنایی کلی باغ

در دامنه های شمالی شهر کونمینگ و به بهانه همجواری با یکی از معابد باستانی این شهر یعنی معبد طلایی، باغ زیبایی احداث گردیده و در سال 1999 میلادی با حضور روسای جمهور و شخصیت های سیاسی از 34 کشور جهان افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفته است. این باغ در زمینی به وسعت 218 هکتار طراحی و اجرا گردیده است که یک هارمونی از معماری و طبیعت را به نمایش گذاشته است.

در طراحی و اجرا و نگهداری این باغ، از هنر گلکاری و معماری فضای سبز و تمام فنون و علوم کشاورزی بهره گرفته شده است. پستی و بلندی های طبیعی که در یک دره ملایم وجود دارد، به نحو بسیار چشمگیری آرایش شده اند. معابر، جدول، گلدان های سنگی، لاشه های سنگی که به صورت قطعاتی از یک منطقه کوهستانی درآمده، گیاهان متناسب کشت شده، انواع درختان و بوته ها که با آرایش های عالی، استخرها و دریاچه مصنوعی، ساختمان های مختلف که به سبک های مشهور استان های مختلف چین و 34 کشور دنیا نمونه سازی شده اند، در این باغ وجود دارد.

ورودی زیبایی دارد. جمعیت زیادی نیز در این قسمت حضور دارند تعدادی مشغول عکس گرفتن با نماد ورودی و پرچم کشورهای مختلف هستند که جلوی درب ورودی نصب است، تعدادی چرخ های تک چرخ با قطر بزرگ را برای تنوع سوار می شوند. هزینه خرید بلیط این باغ برای هر نفر 100 یوآن معادل 10000 تومان است. برای دانشجویان و نظامیان تخفیفاتی نیز قائل شده اند.

در قسمت ورودی، دروازه ای بزرگ وجود دارد که در آن گیت های زیادی تعبیه و نرده کشی شده تا در جشنها و فستیوال های بزرگ که با جمعیت انبوه روبرو باشند به راحتی بازدیدکنندگان وارد و یا خارج شوند.

بلافاصله پس از ورود، سایبان هایی به صورت چترهای بزرگ و به طرز زیبا وجود دارد که تعداد زیادی راهنمای باغ در آن مستقر هستند. همه دختران جوانی هستند که به زبان های مختلف به ویژه انگلیسی اشراف دارند و ملبس به لباس های سنتی از جنس ابریشم می باشند. با پرداخت مبلغی به باجه مربوطه، یکی از افراد به عنوان راهنما، شما و یا گروه شما را همراهی می کند.

برای بازدید می توانید به صورت پیاده و یا سواره اقدام نمود. اگر قصد داشته باشید که به صورت سواره بازدید کنید، اتوبوس های 8 نفره الکتریکی به شما سرویس می دهند.

قسمت های مختلف باغ

چهارباغ گل در خیابان اصلی پارک:

1-  ساعت گلی قرن (عصر): در خیابانی که وسط مجموعه به صورت یک اتوبان بزرگ ایجاد شده است، یک میدان طراحی شده که به صورت یک ساعت می باشد و همه عناصر آن به وسیله مجموعه ای از گل و گیاهان با رنگ های بسیار زیبا اجرا شده و عقربه های آن با موتوری قوی به کار افتاده و زمان را نشان می دهد.

2-  کشتی گلی: کمی جلوتر در وسط این اتوبان، یک اسکلت کشتی با بادبان توسط میل گرد درشت شده و سپس با گل های بسیار زیبا کل آن پوشش داده شده است به نحوی که هیچ نقطه از اسکلت بندی آن قابل دیدن نیست.

3-    گلهایی که به صورت یک نهر جاری، طراحی شده اند.

4-  ستون های گلی: ستون های استوانه ای شکل با ارتفاع زیاد و پوشیده از گل های زیبا در ادامه میر این اتوبان وجود دارد.

·        پنج سالن بزرگ نمایشگاهی شامل:

1-  هال چین: در این سالن، توانمندی های طبیعی، تاریخی، کشاورزی، صنعتی و مدنی چین با عکس ها، فلکسی ها و تابلوهای مختلف، ماکت ها، مدل ها و دیوراماهای زیبا به نمایش گذاشته شده بود و راهنماهایی که لباس های سنتی چینی را در برداشتند، توریست ها را راهنماهایی که لباس های سنتی چینی را در بر داشتند، توریست ها را راهنمایی و برای آنها توضیحات لازم را ارائه می نمودند.

2-  هال انسان و طبیعت: صحنه هایی از جنگل ها، وقوع سیلاب و خشکسالی، صید و شکار توسط انسان را در قالب تابلوهای بزرگی تهیه  و به نمایش گذاشته اند، هم زمان فیلم هایی از صحنه های حیات وحش و رابطه اصولی انسان و محیط زیست به نمایش درآمده است و مونیتورهای بزرگی در تابلوها نصب شده که به طور فینگر تاچ، روی آیکون های مختلف آن بازدیدکنندگان کلیک کرده و فیلم و عکس و یا متون مختلف را می توان دریافت کنند.

3-  گلخانه های بزرگ: این گلخانه حدودا 25 متر ارتفاع داشت و از سه بخش تشکیل شده بود. گلخانه اولی مربوط به مناطق سردسیری و دمای آن 5 درجه بود و گیاهان مناطق سردسیری اعم از درخت، درختچهع بوته، علف و گل های مختلف در آن کاشته شده بود به نحوی که انسان تصور کرد در یک جنگل کاملا طبیعی سردسیری حضور دارد. دمای گلخانه بعدی 15 درجه و گلخانه سومی دمایش با 25 درجه تنظیم بود.

4-  هال علوم و تکنولوژی: در این هال، عکس هایی از برش های گیاهان و فیزیولوژی گیاهی و انسانی، ماکت هایی از سلول های گیاهی و کارهای ژنتیکی انجام شده روی انواع گیاهان به نمایش گذاشته شده بود و در قسمت های دیگر این هال دانشگاه ها، آکادمی ها و به طور کلی موسسات آموزشی و تحقیقاتی چین معرفی شده اند.

5-  هال بین المللی: فعالیت های کشاورزی در کشورهای مختلف (34 کشور شرکت کننده در این نمایشگاه دایمی) به طرق مختلف به تصویر کشیده شده و یا کشت شده اند یا نمونه بذور و محصولات زراعی و باغی به نمایش گذاشته شده اند.

·       هفت باغ اختصاصی شامل:

1-  باغ بامبو: در دامنه تپه ای، گونه های مختلف درخت بامبو به صورت جنگلی انبوه کاشته شده است. در بخش ورودی به این باغ چند قطعه از تنه این درخت به ارتفاع حدودا 6 متر نصب شده و به طرز ماهرانه و هنرمندانه ای روی آن کنده کاری صورت گرفته است.

2-  باغ سبزیجات و میوه ها: انواع درختان که پر ازمیوه بودند و کلکسیونی از انواع سبزیجات از قبیل گوجه، بامیه، بادمجان در رنگ ها و شکل های مختلف، گاهو، فلفل، کدو، لوبیا وغیره کاشته شده است. بخشی از این باغ به کشت هایدروپونیک اختصاص داده شده بود. در غرفه ای نیز نمونه هایی از میوه ها را که رکورد سال بوده اند، به معرض دید گذاشته بودند که در این میان یک هندوانه به وزن 64 کیلوگرم و یک کدو تنبل به وزن 96 کیلوگرم از سال 1994 به صورت کاملا طبیعی و تازه نگهداری می شد.

3-  باغ چشم انداز گل های گلدانی: این باغ اختصاص به گل های گلدانی داشت که به شکل بسیار جذاب و چشمگیری آرایش شده بود و انواع گلدان ها نیز به نحوی عرضه شده بود.

4-  باغ گیاهان علفی: انواع گیاهان علفی به صورت کرت های مجزا کاشت شده و تابلوهای نیز به معرفی گونه های آن اختصاص یافته بود.

5-    باغ چای: در این باغ سه نوع چای معروف در چین کاشته شده بودند. چای سبز، چای سیاه و چای پیور

6-    باغ درختان: گونه های مختلف درختان چوبی و غیرمثمر در این بخش کاشته شده بود.

7-  باغ گل های معروف و سنگ های هنری: با انتقال قطعات بزرگی از سنگ لاشه هایی که به شکل طبیعی نزدیک هستند، فضاها و صحنه هایی از طبیعت کوهستان های صخره ای و جنگلی را به وجود آورده بودند.

·   34 باغ نمایشی از استان های مختلف چین: این باغ ها دقیقا کپی بهترین فضای پارکها و نقاط دیدنی استان های مختلف چین می باشند که درجای دیگری از این باغ بزرگ طراحی و نمونه سازی شده اند و انسان وقتی در آن فضاها قرار می گیرد، تصور می کند تمام استان های چین را دیده است. این باغات عبارتنداز:

1- باغ یوننان که این نمایشگاه در شهر کونمینگ، مرکز این استان واقع است. 2- گوآنگزی 3- هونان 4- گویزو 5- جیانگسو 6- فوجیان 7- زجیانگ 8- گوآنگدانگ 9- هاینان 10- جیانگزی 11- جونگینگ 12- هوبئی 13- پکن 14-آنهوی 15- شاندانگ 16-شانگهای 17- زیزانگ 18-سیچوآن 19-هنان 20-هبئی 21- تیانجینگ 22- هنگ کنگ 23-تایوان 24-زینجیانگ 25- گانسو 26- گوئینگ های 27-لینگزیا 28-شانگزی(1) 29- شانگزی(2)30- منگو 31-هیلونگ جیانگ 32-لیائونینگ 33- جیلین 34- ماکو

32 باغ نمایشی بین المللی:

این باغ ها برای کشورهای مختلف پیش بینی شده است که در هرکدام از غرفه ها که به سبک معماری همان کشور ساخته شده است، لباس های سنتی و پاره ای از صنایع دستی این کشورها به فروش می رود و آهنگ های مخصوص این کشورها در آن پخش می شود. این کشورها عبارتند از:

ویتنام-پاکستان-سریلانکا-غاصب فلسطین-لائوس-میانمار-ژاپن-مصر-سودان-اندونزی-مالزی-سویس-پژو- فرانسه-شیلی-استرالیا-کانادا-روسیه-بلغارستان-انگلستان-آمریکا-اسپانیا-اطریش-مالدیوی-آلمان-هند-دانمارک-هند-فلسطین-اسلواکی-لهستان

22 مکان و فضای دیگر که عبارتند از :

1- درب ورودی که دارای گیت هایی برای ورود بازدیدکنندگان و اخذ بلیط ورودی است.

2- یک ردیف از پرچم های کشورهای مختلفی که در این نمایشگاه غرفه دارند.

3- یک سد روی دریاچه مصنوعی که با چرخ های مخصوص (توربین) آب از آن عبور می کند و آسیاب آبی در زیر آن تعبیه شده است.

4- دریاچه مصنوعی با گل های آبزی

5- باغ هونگتا

6- رستوران غذاهای سنتی

7- میدان هوآکسی

8- میدان قرن

9- موزه مخصوص پول کشورهای جهان

10- باغ پروانه ها

11- صخره های پارک

12- هال گل ها

13- پرتگاه صخره ای کنده کاری شده

14- گل های شکوفه دار در عصر جدید که روی سنگ کنده کاری شده اند.

15- باغ صخره ای

16-میدان هنر

17-پرتگاه صخره ای وسیع

18-باغ هفت رنگ

19-رستوران باغ پای

20- تله کابین

21- برج بلند مشرف بر کل باغ

22- هتل پارک

نکات موردتوجه

-   در بخش ورودی تعداد زیادی از خانم های جوان با لباس های محلی حضور دارند که همراه گروه های بازدیدکننده عزیمت می کنند و توضیحات لازم را ارایه می کنند و مبالغی نیز بابت این امر اخذ می کنند. که تعدالدشان 100 متر می باشد

-   تعداد 60 خودروی 8 نفره الکتریکی (بدون صدا) وجود دارد که رانندگان آنها خانم های جوان هستند و بازدیدکنندگان را به قسمتهای مختلف می رسانند و تعداد 3 قطار کوچک با صندلی های زیادی وجود دارد.

-   تعدادی کارناوال در طول معابر و خیابان ها با شکل های مختلف، حرکاتنمایشی اجرا می کنند و آواز می خوانند.

-   در این باغ، آرایش انواع گل های و تلفیق آن با درخت و درختچه و بوته و گیاهان علفی با استفاده از آخرین دستاوردهای علم ایجاد فضای سبز اجرا شده بود.

-   تلفیق صخره ها و یا قطعات بزرگ سنگی به گونه ای که احساس می شد عرصه ای از جنگلهای صخره ای با سرخس ها و ابشارهای زیبا را مشاهده می کنید صورت گرفته بود.

-   برای جدول کشی، از سنگ هایی که به شکل بسیار زیبا تراشیده شده بود و همچنین گلدان ها بزرگ سنگی که هرکدام خود یک کلکسیون از هنر سنگتراشی به حساب می آمد بهره گرفته شده و هنرمندانه با گیاهان و گل ها تلفیق شده بود.

-   استخرها و دریاچه هایی زیبا احداث شده بود که در آن آبزی روئیده و اطراف آن جایگاه هایی برای نشستن افراد تعبیه شده بود و آبراهه هایی که در کف آنها سنگ های قهوه ای بزرگ تعبیه شده و صدای حرکت آبها به گوش می رسید.

-   درکنار دریاچه، یک آمفی تئاتر بزرگ که دارای سایه یانی در ارتفاع بالا بود قرار داشت و اطراف آن کاملا باز بود و همه مناظر اطراف قابل دیدن بود و در آن مراسم مختلف، موسیقی و خواندن آواز توسط هنرمندان جریان داشت.

-   اطراف این باغ توسط تپه های پوشیده از جنگل طبیعی احاطه شده بود که از وسط باغ، یک خط تله کابین وجود داشت و در بالای مرتفع ترین تپه، یک برج بزرگ دیده بانی احداث شده بود که افراد با تله کابین به بالای برج رفته و از آنجا به کل فضای باغ اکسپو دید داشته و آن را تماشا می نمودند.

-       درکنار این باغ 4 هتل چهار ستاره برای گردشگران، سرویس دهی می نمودند.

-   برای بازدید از این پارک 5/6 ساعت اختصاص داده شد که ما به سرعت بخش هایی از آن را بازدید نمودیم و بخش هایی نیز باقی ماند.

-   در برنامه این باغ پیش بینی شده تا بازدیدکنندگان با استفاده از خودروهای الکتریکی و با حوصله و دقت بتوانند به مدت 10 ساعت همه قسمت های آن را مورد بازدید قرار دهند.

-   کارکنان باغ به نحوی آن را شاداب نگه داشتندکه تصور می رفت کل باغ، یک گلخانهای است که هنوز گل و گیاهان را از آن خارج ننموده اند و آرایش درختچه ها، پرچین ها نیز به گونه ای انجام می شد که تو گویی جلوی پای شما انجام شده است.

-       رعایت نظافت در حدی که انگار همه 218 هکتار داخل منزل مسکونی است، صورت می گرفت.

پی نوست:

1-    world Hirti –Expo Garden

2-       YAF (Yunnan Academy of Forestry)

زمین های بازی کودکان

آیا زمین های بازی کودکان باید خطر آفرین باشند ؟

این عبارت اکنون سوال همیشگی طراحان فضای سبز است، آیا خطر و هیجان عامل مهم بازی، توسعه و رشد فیزیکی است؟

والدین و مراقبین باید توجه کنند که طراحی زمین بازی تا حدی مجاز است خطر آفرین باشد. تمهیدات فراهم می شود تا کودک شما بتواند پذیرش خطر را در محیط کنترل شده فرا بگیرد و آن را جایگزین خطرات مشابه در جهان گسترده، نامنظم و کنترل نشده نماید.

یکی از مهم ترین مفاهیم بازی که طراح زمین بازی نیاز دارد آن را درک کند تهیه و فراهم کردن مبارزه طلبی اکتسابی است. در زمان طراحی توجه به این مفهوم، یعنی بچه ها در سنین مختلف به، توانایی ها و سطوح شهامت متفاوت، نیاز دارند فعالیت هایی را بیابند که در حوزه توانایی های آنها است. 

متأسفانه در زمین های بازی ایالات متحده ایجاد خطر چیزی است که به صورت طراحی نواحی خاموشی و ترسناک طراحی می شود و اغلب مهندسان ما نیز بی آنکه در این زمینه دقت کافی داشته باشند از آن ها تقلید می کنند. طراحان بریتانیایی و اروپایی به کودکان توجه بیشتری معطوف داشته اند و تشخیص داده اند که خطر آفرینی بخشی از زندگی است و فراهم کردن آن در یک محیط تحت نظارت بزرگسالان نسبت به یک وضعیت خطرناکتر در جهان خارجی بهتر است. انجام خطرآفرینی ساده است. برای مثال، در دهکده درختی می ت.اند با سه خانة بازی در یک زمین گردآوری شوند و ورود کودکان کوچک به آن آسان باشد. سه تای دیگر بر اساس چوب های زیر بغلی معلولان تنظیم شود، یکی پله های شیب دار و دیگری نردبان قائم داشته باشدـ بنابراین درجات متغیری از دشواری و مبارزه طلبی را فراهم می کنند. ناحیه زیر سه ساله ها، یک قایق چوبی یزرگ در شن فرو رفته جایی که بچه ها می توانند به آسانی وارد آن شوند و با پراکندن یا گودکردن شن، حفاری کنند. سه قایق کوچکتر مبارزه طلبی های متفاوتی را ارائه می دهند. دو تا روی لوله های عمودی ثابت اند و برای رسیدن به آنها باید حدود یک متر بالا رفت. یکی از زنجیر متصل به چهار بست آویزان شده و ارتفاع دو تا سه متری آن به دسترسی آسمانی تری نیاز دارد. در کشتی دزدان دریایی، طراحی باعث ارائه راه های متنوعی برای کشیدن عضله، از کمترین مبارزه طلبی، تا مبارزه طلبی کمی شدیدتر، تا بیشترین مبارزه طلبی منجر می شود.

 (a rope net & swinging suspension bridge) 

همه این اشکال مبارزه طلبی اکتسابی ـ در هر زمان‌‌ـ برای کودکان با سنین متفاوت و توانایی های متفاوت امکان لذت و استفاده از زمین بازی در روش های متنوع، اما کاملاً مجاز را فراهم می کنند که به کودک طی برخوردهای متفاوت اجازه “رشد” و کسب فعالیت می دهد که شاید سال قبل نمی توانست آنرا مدیریت کند. 

بازی های و رفتار مسلط بازی کودکان در هر فرهنگی تمایل به انعکاس و افزودن ارزش ها و کیفیت هایی دارد که فرهنگ ها تمایل به دائمی کردن آنها دارند. بنابراین ممکن است جامعه بازی های ضربه ای و مشارکتی را در خود پرورش دهد، سرمایه داران صنعتی اقتصادی تمایل دارند بازی رقابتی را ترجیح دهند. اما حتی در این بازی آخر، تفاوت های ماهرانه وجود دارند، در ایالات متحده گروه های  ورزشی کوچک و بازی های گروهی را تشویق می کند و متأسفانه زمین های بازی را با یک تقسیم کننده اجباری براساس سنین تبدیل می کند. اکثر کشورهای اروپای غربی، در حالیکه از ورزش های رقابتی حمایت می کنند، تمایل به تشویق خطر آفرینی در بازی دارند. 

 زمین های بازی در معرض مخاطره، ابتدا در دانمارک (Danmark) تأسیس شدند، و اکنون به طور گسترده و در کل اروپای غربی یافت می شوند و اما در ایالات متحده ناشناخته هستند. 

طراحان آمریکایی می توانند چه چیزی از زمین بازی پرنسس دیانا مموریال (Princess Diana Memorial) یاد بگیرند؟ اینکه خطر آفرینی مولفه اصلی رشد و دارای مزایای روانشناسی و فیزیولوژیکی است. ساختن خطر در طراحی زمین بازی، همانطور که در این تردستی لندن، ماهرانه  اتفاق افتاد، به معنی ساختن محیط خطرناک یا تشویق تصادفات نمی باشد؛ هیچ جراحت جدی ای از زمان بازگشایی زمین بازی در تابستان 2000 تا کنون رخ نداده است. کودکان، مثل افراد در همه سنین، به طور طبیعی بازی می کنند، معمولاً‌ در توانمندی های خود پیشرفت خواهند کرد. کارشناسان فضای سبز هنگام تشخیص باید خود را برای مبارزه آماده کنند که در طراحی زمین بازی از عوامل خطرآفرین استفاده کنند و به حرکتی به سوی محیط های بازی آموزشی و مبارزه طلبانه برای کودکان اقدام نمایند. اگر کارشناسان فضای سبز چنین کاری را انجام ندهند، پس چه کسی آماده خواهد کرد که از هم اکنون مبارزه و تجربه را فرا بگیرند.

دوره های باغسازی در ایران

دوستان عزیز 

به زودی مطالبی مبسوط پیرامون تاریخ باغ و پارک ارایه خواهم کرد  چنانچه شما نیز نظر و دیدگاهی مشخص و قابل طرح دارید برای من ارسال نمایید. 

برای شروع، مطلب آقای کبیری بسیار مفید می باشد و امید که بتوانم با ارایه مبسوط تر تاریخچه، رضایت بیشترشما را کسب کنم. 

با مراجعه به فرهنگ عمید کلمه باغ، خود معنای معین و محدودی دارد که هر مکان یا فضای پوشیده و محصور از درختان را در بر می گیرد. اگر بازتر بنگریم و به تفسیر اساطیری لغت بپردازیم ،در ذهن کلمه فردوسی تجلی می کند، که در فرهنگ ایران به معنای باغی است با استخرها، برکه ها، درختان و گل های رنگارنگ و این خود نمایانگر، علاقه و وابستگی ایرانیان به طبیعت است.

سیر تاریخی و افسانه های باقی مانده از قوم آریا نشان می دهد، پادشاهان پیشدادی مخصوصا منوچهر شاه سعی بر آن داشته که انواع بذرهای گیاهان وحشی و خود رو را در فضای اطراف قصر خود کشت و پرورش دهد. به عبارت دیگر منوچهر پادشاه پیشدادی، نخستین سازنده باغ است که آن را بوستان نامیدند.

به معنی کشتزار بوهای خوب، کوروش شاه اولین کسی است که دستور داد درختکاری در ردیفی منظم (بسان نظم نظامی) انجام شود.

او به دست خود زیباترین درخت را مدالهای جواهرنشان بخشید جایزه کشاورزی داد و جشن درختکاری را معمول داشت.

متاسفانه مدارک موجود مربوط به دوره تیموری است. به همین خاطر اولین دوره باغسازی را باغ های تیموری می نامند.

در دوره تیموریان باغ های بسیاری به دستور تیمور لنگ در اطراف شهرها و مراکز تجمع احداث گردیده است. اغلب باغ های این دوره   در شهر سمرقند پایتخت تیموریان احداث گردیده ولی در طول تاریخ این باغ ها از بین رفته اند و فقط اثر یا نقشه ای از آنها باقی مانده است، مانند باغ بهشت، دلگشا،چنار و ارم از خصوصیات این باغ ها وسعت زیاد،احداث ساختمان های کناری و ایجاد تزئیناتی بر دیوارهای محصور شده اطراف باغ است، اما بیشتر سبک باغسازی در این دوره به این صورت بوده است که باغ های بسیار بزرگ و چهارگوش می ساختند که در گوشه باغ ها طاق های برج مانند بزرگی وجود دارد. در وسط باغ تپه ای بلند بوده که بر فراز تپه کاخ ها و ویلاهای پادشاهان و یا شخصیتهای در داخل آنها ساخته می شده است. روی تپه استخرهای بزرگ بنا می کردند که آب از آنها جاری می شده است ودرسرتاسر باغ جریان پیدا می کرده و در ضمن ایجاد صدای آرامش بخش و موجب تلطیف هوا می شده است. همچنین گاهی در اطراف ساختمان ها خندق هایی پر از آب؛ ساختمان را احاطه کرده است، در اطراف خندق ها از درختچه های وحشی از نوع تمشک و گیاهان تیغ دار پوشانده می شده است.

در سیر تحولی تاریخ طراحی باغ دوره صفویه همانند زنجیری به دوره تیموریان مرتبط بوده است و منحصرا تغییرات کوچکی یافته است. شاید بتوان گفت سبک پدید آمده به نام سبک صفوی معروف است. این باغ ها بیشتر در شهر اصفهان ساخته شده است و یک ویژگی خاص داشته و آن هم ارتباط بین فضای باغ با فضای داخلی کاخ است که از نمونه های جالب آن ایجاد حوض خانه و آب نماهایی همراه با فواره در داخل ساختمان با گلدان های گل است. در این باغ ها از حوض ها و فواره های زیاد استفاده شده است که آب در حالت ساکن و متحرک دیده شود. سبک صفوی در طراحی خیابان ها و میادین و معابر عمومی به نوعی متاثر از سبک تیموری بوده است و خیابان ها از طرحی منظم و قرینه برخوردار است به عبارت دیگر سبک چهار باغ کشی خود پدیده نوینی در سبک معماری صفوی است. در این گونه راههای ارتباطی درختان به صورت چهار تا هشت ردیف ساخته شده است، مانند چهار باغ اصفهان که در این خیابان ها (بلوار) معمولا از نهرهایی با عرض های مختلف و سنگ های تراشیده و شکل داده شده در کف نهرها و گاهی ایجاد آب نماهای کوچک با تعدادی فواره به طور منظم استفاده شده است. در قسمت داخلی خیابان ها درختچه های زینتی، انواع گل سرخ، یاس و ... کاشتند. در کنار ردیف هایی که به منظور محل عبور عابرین و تردد افراد احداث شده، درختان تنومند از انواع چنار، تبریزی و نارون به منظور سایه افکن استفاده شده است.

در زمان شاه عباس به حدی باغسازی رواج یافته است که این باغ های طراحی شده را با نام باغ های شاه عباسی می شناسند. از جمله در فرح آباد کافی به نام جهان نما ساخته شده که طرح تزئینات بیرونی آن با دیگر طرح ها فرق دارد. در این طرح آلاچیق پوشیده از گل، همراه با برکه های دریاچه مانند و شبه جزیره ای با ارتباط پل متحرک ساخته شده است. از دیگر باغ هایی که به این دوره ارتباط دارند عبارتند از: باغ خلوت، حرم، زیتون، هزار جریب، تپه، صاحب الزمان و ... که تقریبا اکثر آنها به دلیل نبود کیفیت مدیریتی بالا از بین رفته اند.

نکته ای که در این باغ ها حائز اهمیت است این که آب نماهایی که در این گونه باغ ها احداث شده است از بهترین انواع کاشی ها با طرح های ایرانی و چینی و یا تاثیر آنها برروی یکدیگر بوده است، همچنین در باغ های اطراف کاخ های سلطنتی انواع پرندگان اهلی و وحشی را با ایجاد یک لانه یا قفس های کوچک نگهداری می کردند که متاثر از سبک های چینی و ژاپنی بوده است. ازجمله باغ های دیگر دوره صفوی باغ های چهل ستون، هشت بهشت و غیره در اصفهان است.

در دوران کریم خان زند هم در شیراز و تهران و برخی از شهرهای ایران باغ های تاریخی ساخته شده است. مانند باغ جنت در تهران، باغ دلگشا در شیراز همچنین باغ هایی به نام های باغ هفت تن و چهل تن است. طرح این باغ ها که سبک قدیمی ایرانی را مشخص می کند، خیابان نسبتا عریض مرکزی، در پیاده روی حاشیه ای و کاشت درختان مخلوط مابین خیابان ها است.

یکی دیگر از باغ های قدیمی شیراز باغ جهان نما است که شاه عباس صفوی درخت های سرو را در آن کاشته و کریم خان زند در همین محل باغ وکیل را احداث کرده است. باغ موزه فعلی که در آن زمان حرم سرای کریم خان زند بوده و عبارتش امروزه به موزه تبدیل شده است دارای طرحی منظم و قرینه است. در اطراف تمام خیابان ها دو ردیف درخت سرو شیرازی، انبوهی از درختان نارنج، گل های رز، کاغذی و شمعدانی به فراوانی یافت می شود. همچنین آب نماهایی به صورت چند ضلعی با طرح بسیار زیبا دیده شده است.

به دلیل اینکه سیر تکاملی بشر در ارتباط با فرهنگ ها است، دوران قاجاریه به علت ارتباط بیشتر مردم ایران با مردم اروپا، سبک هایی که آمیختگی از شرق و غرب داشته پی افکنده شده است.

بیشتر این باغ های دوره قاجاریه در شمال تهران و شیراز ساخته شده است و بیشتر در زمان ناصرالدین شاه به دلیل سفرهای مکرر وی به اروپا ساخته شده است. سبک باغسازی در این دوره بدین صورت بوده که این گونه باغ ها در فراز ارتفاعات ساخته می شده است، کوشک یا عمارت در بالای طرح بوده و در آن از پوشش گیاهی متنوعی استفاده شده است و در جلوی کوشک حوض بزرگ وجود داشته که منبع آب بوده است.

از مهم ترین باغ ها دوشان تپه است که در زمان ناصرالدین شاه پس از بازدید او از اروپا احداث و طرح آن تلفیقی از طرح های قرینه سازی ونامتقارن ایرانی است. در این آمیختگی، خیابان های بریده و زاویه دار، تعدادی آلاچیق، فضای سبز و پوشیده از درختان به صورت بیشه، نگاهداری وحش وایجاد حوض یا استخرهای بزرگ در نزدیک ساختمان و خیابان کشی اطراف آن کاملا مشهود بوده است. همچنین پیاده روهای این باغ برخلاف طرح های قدیمی باریک، سنگ فرش شده در کناره دیواره ها با درختچه های زینتی از قبیل گل سرخ یا درختان میوه تزئین و در بعضی از قسمت های باغ درختان متنوع میوه به صورت درهم کاشته شده بود. درمورد ساختمان، این باغ مثل طرح های طرح های اروپایی بر بلندی ساخته شده به طوری که منظره ی باغ دیده شود.

در عهد قاجاریه باغ ها و قصرهای مجلل که از سبک معماری باغ های روسیه اقتباس شده بود احداث کردید مانند قصر عشرت آباد وصاحبقرانیه که در این باغ ها تپه و سکوهای گل، کاشت درختان زینتی به صورت توده ای، برکه های مصنوعی، نرده کشی و استفاده از گیاهان رونده روی نرده ها کاملا شهوداست.

در بعضی از قسمت های تهران قدیم، باغ ها و پارک های بزرگ برای تفریح مردم وجود داشته است مثل باغ نظامیه یا باغ نگارستان، که همه این باغ ها به نوعی به توصیه حکام برای احداث فضای سبز درست شده اند. از دیگر باغ های معروف باغ شاه گلی در تبریز است که البته تاریخ احداث این باغ هنوز معلوم نیست. البته بعضی از محققین این باغ را جز بناهای تاریخی دوران قاجاریه می دانستند. از خصوصیات باغ این است که ساختمان در وسط استخری که هر ضلع آن حدود 650 متر است،بنا شده و در اطراف استخر، خیابان هایی احداث شده است که توسط درختان سایه افکن محصور شده اند

همان طور که گفته شد بیشتر این باغ ها در دوران ناصرالدین شاه ساخته شده که از معروف ترین این باغ ها، باغ ارم در شیراز است که در جهت شمال شرقی شیراز و در کنار رودخانه خشکی احداث گردیده است، که شهرت این باغ به خاطر سروهای بلندقامت و موزون آن است. در مقابل ساختمان، استخر بزرگی احداث شده که سرریز آب آن توسط نهری طول باغ را طی می کند. ضمنا حوض های کاشی کاری متعددی در طول نهر مزبور ساخته اند که اطراف آن گلکاری گردیده است. از دیگر خصوصیات دیگر این باغ، به خاطر خصوصیات شکل زمین، سطح باغ توسط پله هایی به قطعات مسطح و منظمی تقسیم شده است که بر زیبایی آن افزوده است.

در طول سیر تاریخ ایران، پس از انقراض قاجاریه در دوران پهلوی به علت سهولت تردد بین ایران و دیگر نقاط جهان مخصوصا کشورهای اروپایی احداث باغ و پارک و ویلا، آمیخته و گاهی به سبک اروپایی بوده است. طبیعی است علت این گسترش همان طور که گفته شد آشنایی باسبک های باغسازی دیگر نقاط جهان، افزایش روز افزون وسایل ماشینی در سطح شهرها و غیره است.

بیشتر این باغ ها در دهه 1350 احداث گردیده است، همچنین در این دوران بسیاری از باغ ها و پارک های قدیمی مرمت شده و همراه با بروز تغییراتی بوده است، مثل باغ سعدیه را نام برد که مزار سعدی در آن قرار دارد که در زمان رضاشاه پهلوی تعمیر و تجدید شد که از تعمیرات این باغ می توان به کاشت درختان نخل و نارنج و سرو شیرازی و کاشت درختان به صورت تلی و احداث درب ورودی که با خیابان مستقیمی به مزار ارتباط دارداز دیگر باغ های قدیمی شیراز که در دوران پهلوی بازسازی شد می توان به باغ حافظیه اشاره نمود که در دوران کریم خان زند ساخته شده بود. از تغییراتی که در این باغ داده شده ایجاد کف پوش خیابان ها با سنگ و سیمان و ایجاد آب نماها و حوض های بسیار جالبی است که در آن احداث شد. به طورکلی در این طرح سعی شده است که طرح قدیمی ایرانی حفظ شود.

یکی از باغ (پارک ها)های  جدید الاحداث که تقریبا متاثر از سبک های اروپایی بوده است شاید بتوان پارک آزادی (فرحناز سابق) را  نام برد. در این پارک دریاچه های مصنوعی احداث شده است که در مرکز آن جزیره ای از درختان و درختچه های زینتی و گل های دایمی ایجاد کردند. فضای باغ بیشتر از چمن، درختان توده ای و تک درخت است. که توسط راهروهای وسیع و خیابان های منظم به هم متصل می شوند. برای ایجاد هم آهنگی و تنوع در این پارک از تپه های متعدد که با گیاهان زینتی تزئین شده، استفاده شده است. همچنین برخی از تاسیسات ضروری که در پارک های عمومی به کار رفته مانند محل بازی کودکان و کتابخانه و غیره در این پارک احداث گردیده است.

به طور کلی در دوران پهلوی به احداث باغ و پارک در بیشتر مراکز استان ها توجه شده است که در اکثر آنها از سبک های اروپایی، ژاپنی و سنتی الهام گرفته شده است.

در نهایت بایستی به این نکته توجه داشت که باغ ایرانی مسکن باغسالار، تفرجگاه مردم، و محل پذیرایی مهمانان و بزرگانی بوده که در باغ آمدند، چه بسا واردشدگان مسافتی را در گرما و آفتاب و شرایط سخت طی کردند که دربرابر ورودی باغ و هنگام بازشدن درب باغ تمام خستگی ها را فراموش کردند و باغ به ایشان سلام می گفته است.

نیما کبیری- کارشناس فضای سبز

منابع آلودگی هوا در کشورهای درحال توسعه

 این مقاله در سال ۱۳۸۴ در مجله سیمای محیط درج شده است و مطالعه مجدد آن در هفته محیط زیست ابتدا برای خودم و آشنایی بیشتر عزیزان مفید به نظر می رسد. 

آزاده کریمی ملاطی و سید هدایت محسنی- کارشناسان سازمان پارک ها و فضای سبز مشهد

چکیده

آلودگی محیط یکی از پیامدهای اکولوژیکی توسعه و پیشرفت شهرها محسوب می گردد. چنین آلودگی هایی فقط مختص صنایع نیست بلکه آتش سوزی جنگل ها، زباله ها و نیروگاهها نیز از عوامل ایجاد آلودگی هستند. نگرانی اصلی درمورد آلودگی محیطی به خاطر تاثیر آن بر سلامتی بشر است. آلودگی هوا در آسیا در دو دهه 80 و90 به طور غیرقابل باوری افزایش یافت که عامل اصلی این افزایش را به رشد سریع اقتصادی و نیز افزایش شتابان جمعیت نسبت می دهند. در این مقاله تلاش گردیده است تا عوامل آلوده کننده در کشورهای درحال توسعه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

مقدمه

عوامل آلودگی هوا در کشورهای مختلف متفاوت است. به طوری که اگرچه وضعیت دموگرافی هر کشور عامل مهمی در افزایش آلودگی است. اما سایر جنبه های انسانی مانند تغییر الگوی مصرف نیز نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. لازم به ذکر است که 3 عامل مهم آلودگی در کشورهای درحال توسعه به چشم می خورد که شامل حمل و نقل، صنعتی شدن وتولید انرژی است (11). درجه اهمیت هرکدام از این عوامل باعث ایجاد تفاوت در عامل آلودگی در کشورها می گردد. به عنوان مثال، در فیلیپین عامل اصلی آلودگی هوا حمل و نقل است و تولید انرژی، واحدهای صنعتی و سوزاندن زباله ها در درجه بعدی قرار دارند. سایر عوامل مهم آلودگی شامل افزایش فعالیت های کشاورزی، انباشت زباله و تجهیزات گرمایشی و سرمایشی خانه ها است. همچنین درنتیجه تغییر کاربری جنگل ها، آتش سوزی جنگل به عنوان یک عامل اصلی آلودگی در برزیل، اندونزی و مالزی تبدیل شده است (4). آمارها نشان می دهد که از سال 1860 تا 1972 میزان دی اکسیدکربن از ppm290 به ppm320 در هوای جهان افزایش یافته است. به طوری که سهم ایران در تولید دی اکسیدکرین 150 و 237 میلیون تن به ترتیب در سال 1990 و 1992 بوده است (1).

حال به بررسی عوامل ایجاد آلودگی خواهیم پرداخت.

1- وسایل نقلیه موتوری و سیستم حمل و نقل

در بسیاری از کشورها میزان زیادی از آلودگی به وسیله وسایل نقلیه ایجاد می گردد. بخشی از این آلودگی به دلیل تراکم بالای شبکه جاده ای است که طی 2 دهه اخیر در کشورهای درحال توسعه ساخته شده و بخشی دیگر به خاطر افزایش تعداد وسایل نقلیه است که با عامل مهم افزایش جمعیت شهرها ادغام شده است. سهم وسایل نقلیه موتوری در ایجاد آلودگی برای دهلی 57 درصد، مانیلیا70درصد و کوالالامپور 86 درصد است.

آمریکای لاتین نیز مشکل بزرگی در زمینه آلودگی هوا دارد زیرا 78 درصد جمعیت آن در شهرها زندگی می کنند(10). وسایل نقلیه مسئول 80درصد تا 90 درصد غلظت موادشیمیایی موجود در هوا هستند. مکزیکوسیتی بیشترین آلودگی را در جهان به خود اختصاص داده است که این به خاطر ادغام شرایط توپوگرافی، کلیمایی و تعداد زیاد وسایل نقلیه است. میزان دی اکسید گوگرد  و منوکسیدکربن در این شهرها بسیار بالاست به طوری که سازمان بهداشت و سلامت جهانی (WHO) در این زمینه هشدار داده است.

وسایل نقلیه از عوامل اصلی تولیدکننده هیدروکربن ها و اکسید نیتروژن ها محسوب می شوند به طوری که در مناطق شهری کوالالامپور و مالزی 97 درصد از آلودگی های تولید شده توسط وسایل نقلیه شامل موادی ازجمله منوکسیدکرین، هیدروکربن ها و اکسیدهای نیتروژن است (7و8).

2- صنایع

آلودگی هوای ناشی از صنعت ابتدا مختص جهان غرب بود ولی متاسفانه این رویه چندان طول نکشید. همراه با رشد شتابان صنعت و اقتصاد، آلودگی هوا اکنون به یک معضل در اکثر کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است. باوجودی که تعدا کارخانجات صنعتی درچنین کشورهایی کمتر از کشورهای غربی است اما آنچه که اهمیت دارد اثر تجمعی آلودگی حاصل از کارخانه های صنعتی کوچک است. این چنین کارخانه های کوچک و پراکنده ای ممکن است آلودگی بیشتری را نسبت به نیروگاه های بزرگ مولد انرژی ایجاد نمایند (6).

در بسیاری از کشورهای درحال توسعه عضو اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی (ASEAN) صنعتی شدن با سرعتی 3 برابر سرعت انقلاب صنعتی در غرب اتفاق افتاد، بنابراین آلودگی صنعتی در بسیاری از این کشورها مانند برزیل، اندونزی و تایلند به جدی است که در 4 دهه اخیر در کشورهای توسعه یافته مشاهده نشده است (2). به طور کلی مشکل بزرگی که وجود دارد ایجاد صنایع و نیروگاه های مولد آلودگی در کشورهای درحال توسعه است و ایجاد این نیروگاه ها در این مناطق که حساسیت زیادی در مورد آلودگی هوا وجود ندارد، یک سهل انگاری بزرگ محسوب می شود. درحالی که وضعیت هوا در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مانند اروپا و آمریکای شمالی بهبود یافته است که این به خاطر اعمال محدودیت های شدید در تولید انرژی است زیرا در کشورهای توسعه یافته به توسعه پایدار اهمیت ویژه ای داده می شود ولی متاسفانه در کشورهای درحال توسعه ممکن است مسئله آلودگی هوا به دلیل سودمندی اقتصادی نیروگاه ها و صنایع، کمرنگ شده و یا به فراموشی سپرده شود (6).

3- نیروگاهها

درنتیجه رشد اقتصادی در آسیا و کشورهای اقیانوس آرام تقاضا برای انرژی به شدت افزایش یافت. به طوری که در سال 1992 تنها کشورهای استرالیا، نیوزلند و ژاپن و 21 تقاضا برای انرژی جهان را به خود اختصاص دادند درحالی که سهم تمام کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) 51 درصد و سایر کشورهای جهان 28 درصد بود(9). درحقیقت نرخ رشد تقاضای انرژی در بین سال های 1990-1992 برای آسیا و کشورهای اقیانوس آرام 6/3 درصد بود اما در سایر کشورهای جهان نرخ رشد تقاضا برای انرژی 1/0 بود. به عبارت دیگر طی سال های 1990-1992 سهم کشورهای آسیایی و اقیانوس از مصرف سوخت، 41 از کل مصرف جهان بود (3).

در بسیاری از کشورهای درحال توسعه از سوخت های فسیلی برای به کار اندازی نیروگاه ها استفاده می شود و از آنجایی که گوگرد از مواد اصلی موجود در این سوخت هاست، بنابراین نیروگاه ها از مهم ترین منابع انتشاردهنده دی اکسید گوگرد محسوب می شوند. همچنین ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که زغال سنگ و نفت هرکدام به ترتیب 25 و 1/21 کیلوگرم کربن به ازای هر گیگا ژول انرژی آزاد می کنند، درحالی که گاز طبیعی 3/15 کیلوگرم کربن به ازای هر گیگاژول انرژی آزاد می کند، بنابراین بسیاری از کشورها در آسیای جنوب شرقی شدیدا به استفاده از سوخت با آلودگی کمتر روی آوردند (1و6). زیرا بسیاری از کارخانه ها ونیروگاه ها ممکن است به زمان زیادی برای تغییر ساختار فیزیکی نیاز داشته باشند.

4- تغییر کاربری جنگل ها و زمین های کشاورزی

طی دو دهه گذشته درصد بالایی از تغییر کاربری ها در کشورهای درحال توسعه از جمله آسیا و آمریکای لاتین اتفاق افتاد. وسعت زیادی از زمین های حاره به زمین هایی برای کاربری کشاورزی، چراگاه، توسعه شهرها و تاسیسات صنعتی تبدیل شدند که به نظر سوددهی بیشتری داشتند. بین سال های 1980-1995 کشورهای درحال توسعه تزدیک به 200 میلیون هکتار از جنگل های طبیعی خود را از دست دادند و متاسفانه کاشت جنگل های جدید به طور کامل نتوانسته است این تخریب را جبران نماید (6).

استفاده گسترده از آتش در جنگل ها به منظور ایجاد چراگاه ها یا کشتزارهای تولید انبوه نخل روغنی s Elaeis guineensi و درخت پلاستیک Hevea brasiliensis کیفیت هوا را به شدت کاهش داده است. همچنین مدیریت اشتباه زمین های کشاورزی مخصوصا در نواحی نسبتا خشک جهان منجر به نابودی پوشش گیاهی و نیز فرسایش خاک ها شده است. از طرفی ذکر این نکته الزامی است که آلودگی هوا فقط مختص شهرها نیست و حتی نواحی روستایی را نیز در بر می گیرد (5). سوزاندن زمین ها باعث تولید دود و ترکیبات معلق می گردد. یک ادغام تصادفی از خشکسالی، مدیریت اشتباه و یا حتی فعالیت های آگاهانه باعث توسعه آتش به نواحی جنگلی، علفزارها و باتلاق ها می شود. دود حاصل از آتش می تواند مناطق مختلفی را در برگیرد و اگر با آلودگی حاصل از شهرها همراه گردد. یک تهدید جدی برای سلامتی محسوب شده و صدمات اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارد (6).

5- زباله ها

رشد جمعیت تاثیر نامطلوبی بر میزان زباله های خشک در مناطق شهری و نیز تقاضا برای سیستم فاضلاب و جمع آوری زباله داشته است. میزان زباله های تولید شده در شهرهای بزرگ در حال افزایش است که این فقط به خاطر رشد جمعیت نیست بلکه میزان تولید زباله به ازای هر فرد در هر روز نیز درحال افزایش است.

ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که سوزاندن آشغال ها و باطری های از کار افتاده یک روش نامناسب بوده و موجب آزادسازی میزان زیادی دود و مواد معلق مضر به اتمسفر می گردد. اما از آنجایی که این روش بسیار آسان و قابل دسترس است هر روز در همه جای جهان مخصوصا در کشورهای درحال توسعه از این روش استفاده می گردد. سوزاندن زباله ها به صورت پراکنده ممکن است چندان با اهمیت به نظر نرسد اما به خاطر تعداد بالای کاربرد آن، این روش از عوامل مهم کاهنده کیفیت هوا محسوب می گردد.

دفن زباله نیز از روش های دیگر جمع آوری زباله است. برخلاف سوزاندن، اگر دفن زباله با مدیریت صحیح و کنترل شده انجام گیرد، نه تنها یک روش به صرفه برای حل مشکل زباله است بلکه در موارد مخصوصی می تواند به منظور ایجاد زمین های بازی، پارک ها و مناطق صنعتی و شهرسازی استفاده گردد (6).

منابع

1-  ابتکار، ت. 1380. مصرف انرژی و تغییر آب و هوا، دل در هوای پاک (مجموعه مقالات)، سازمان حفاظت محیط زیست، صفحه 153.

2-    ASEAN. 1997. "First ASEAN satate of the environment report", ASEAN Secretariat, Jakarta, Indonesia.

3-    EIL. 1995. "Integrated energy annual: Energy information agency", US department of energy, Washington, DC.

4-    Glover, D. and Jessup, T. 1999. "Indonesia's fires and haze", The cost of catastrophe, ISEAS Publication, Singapore.

5-    Goldammer, J. G. 1997. "Overview Of fire and smoke management issues and options in tropical vegetation", In: Haron, A. H.; Dahlan, T. M.;Puat, D. and Amran, M. (eds) Transboundary pollution and the sustainability of tropical forests. ASEAN Institute of forest management, Kula Lumpur, Malaysia, pp: 189-218

6-    Innes, J. L. and Haron A. H. 2000. "Air pollution and the forests of developing and rapidly industrializing countries" CABI, 262pp.

7-    Sham Sani.1987. "Air pollution and air quality management in Malaysia", In: Sham Sani (ed.)Urbanization and the atmospheric environment in the low tropics. Penerbit university Kebang saan Malaysia Bangi, Malaysia, pp: 95-111

8-    Sham Sani,. 1994. Urbanization and environment", In: Malaysia development  experience: Change and Challenges, National institute of public Administration, INTAN, Kuala Lumpur, pp: 456-484.

9-    UNEP. 1997. "Global environment out book; united Nations environmental programme, Global State of the environment report", Oxford university press, New York.

10-                      United Nations. 1995. "Compendium of human settlement statistics", DESIPASD and habitat, United Nations publications, New York.

11-                      World Resources Institute. 1996. "World resources 1996-1997 joint report by WRI, UNEP, UNDP and the World bank", Oxford university press, New York.

Sources of air pollution in developing countries

Karimi Malati, A., Mohseni H.¹

Experts of Mashhad parks and greenbelts organ

Abstract

Environmenta pollution is an ecological aspect which is produced by urban improvement and growh.many developing and rapidly industrializing countries are dealing with this problem. In addition to Industry, forest fires, open burningof refuses and power plants are the pollution sources. The major concern about air pollution is the effect on the human health. The air pollution problems are specially highlighted in Asia during the 1980_s and 1990_s because of economic growth and rapid increase in the population.Air pollution has direct and indirect effects for instance; they include harmful effects on human bealth, construction destroying and acidic deposition. In this study, we try to analyze the sources of the air pollution in developing countries