علت آتش زدن کاه و کلش و راهکار مقابله با آن

حذف عمل آتش زدن از آن جهت برایم حائز اهمیت است که از آثار زیان بار آن اطلاع نسبی دارم و در بازه زمانی 6 سال نتیجه تاثیر آن را در افزایش دما - قبل از و بعد از آتش زدن - مورد بررسی قرار دادم البته فقط برای مطالعه خودم و با ابزار ابتدایی نه به صورت حرفه ای و با ابزار دقیق .  

مطالعه من میانگین 5 تا 6 درجه افزایش دما را در ارتفاع 1.5 متری  در سایه نشان می داد علاوه بر اینکه تنفس در آن دوره به سختی انجام می گرفت و دید نیز محدود می شد و سوزش چشم و آبریزی بینی در اغلب کودکان روستایی که نزدیک کانون آتش زندگی می کردند مشاهده می شد. 

من شایستگی اظهار نظر -هم در زمینه کشاورزی و هم در زمینه پزشکی - ندارم به همین علت سعی کرده ام مطالبی را که مفید می دانم جستجو و تکثیر کنم ، از آنجا که در اغلب موارد دسترسی به نویسنده میسر نیست بدین وسیله از این بزرگواران کسب اجازه می کنم، مطلب زیر نیز از سامانه جهاد کشاورزی استان مرکزی انتخاب شده است: 

مهمانه اسدی راد

مهندس ناظر مرکز خدمات و ترویج کشاورزی ایبک آباد

دلیل اصلی روی آوردن کشاورزان به آتش زدن کاه و کلش گندم و جو کنترل آفات و علف های هرز, پاک شدن سریع زمین از بقایای گیاه قبلی و آسان شدن عملیات شخم برای محصول بعدی است ولی لازم به ذکر است به کار بردن تناوب زراعی صحیح واستفاده مناسب از سموم نتیجه ای بسیار مطلوب تر دارد. همچنین می توان با یک برنامه ریزی صحیح و استفاده مناسب از ماشین آلات نسبت به مدیریت بقایا اقدام کرد بدون آنکه آنها را سوزاند. روش سوزاندن بقایا در کنار مزیت هایی چون کنترل علف های هرز و حشرات (که روش هایی دیگر نیز برای کنترل آنها وجود دارد) معایبی دارد از جمله:

- خارج شدن عناصر غذایی موجود در آنها به شکل گاز از قبیل گوگرد و ازت, کربن و در نهایت موجب فقیر شدن خاک از نظر عناصر می شود.

- از بین رفتن موجودات زنده مفید مخصوصا کرم خاکی در اثر تولید گرمای زیاد ودر نهایت موجب از بین رفتن ساختمان خاک و شرایط مساعد برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان می شود.

- سخت تر شدن خاک در اثر گرما و ایجاد سله که مانع از جوانه زدن بذرها و استقرار بوته ها و گسترش ریشه در خاک می شود.

- خاک در معرض فرسایش شدید آب و هوا قرار می گیرد و با از بین رفتن لایه های خاک زنده زمین زراعی قدرت حاصلخیزی و تولید محصول خود را از دست می دهد.

-با کاهش مواد آلی ,گیاهان زراعی تحمل خود را در برابر آفات, بیماریها, خشکی, گرما و سرما از دست می دهند.

آلودگی هوای اطراف

با توجه به مضرات حاصل از سوزاندن بقایای گیاهی به خصوص کاه و کلش که به منظور آماده سازی زمین برای کشت دوم انجام می پذیرد به نظرمی رسد احیای فن آوری و مدیریت بقایای گیاهی به عنوان یکی از راهکارهای مهم درجهت حفظ پایداری اکولوژیک مزارع ضروری باشد.از جمله فن آوری های موفق می توان به سیستم خاک ورزی حفاظتی اشاره نمود. در این خاکورزی ها که شامل روش های بدون خاک ورزی و خاک ورزی حداقل نیز می گردد , بقایای گیاهی در سطح خاک به طور کامل یا جزئی باقی می ماند و با این عمل بسیاری از مضرات سوزاندن بقایای گیاهی به خصوص کاه و کلش تخفیف می یابد.

مخلوط کردن بقایای گیاهی با خاک دارای مزایایی است از جمله:

کاه و کلش گندم و جو پس از پوسیدن در خاک موجب افزایش عناصر غذایی به صورت بسیار قابل استفاده برای گیاهان زراعی شده و در نهایت باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی می گردد.
پوسیدن کاه و کلش در خاک موجب افزایش ماده آلی خاک شده و این ماده آلی سبب جذب بهتر عناصر غذایی توسط گیاهان می شود و در نهایت کارایی مصرف کودهای شیمیایی توسط گیاهان افزایش می یابد.

افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم باعث بیشتر شدن تحمل گیاهان نسبت به خشکی , گرما و سرما می شود.افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم ضمن تقویت رشد گیاهان زراعی موجب افزایش مقاومت آنها نسبت به آفات و بیماریها می شود.افزایش مواد آلی خاک در اثر پوسیدن کاه و کلش گندم و جو موجب بالا رفتن راندمان مصرف آب و در نهایت باعث کاهش دفعات آبیاری شده و از هدر رفت آب جلوگیری می کند.مخلوط شدن کاه و کلش گندم و جو با خاک و افزایش مواد آلی موجب استحکام ذرات خاک در برابر روان آب ها شده و در نهایت موجب کاهش شدت فرسایش خاک در اثر روان آب و بادها می شود.مصرف بی رویه کودهای شیمیایی ضمن افزایش میزان شوری خاک موجب از بین رفتن ساختمان خاک وسفت شدن خاک ها می شود. کاه وکلش گندم و جو پس از پوسیدن در خاک سبب کاهش اثرات سوء کود های شیمیایی می شود.افزایش مواد الی موجب نفوذ و گردش بهتر هوا و آب در خاک شده و شرایط مساعدی برای رشد و فعالیت ریشه گیاهان زراعی و موجودات مفید فراهم می گردد.